شناسایی عوامل موثر بر ظرفیت تولید صنایع غذایی و آشامیدنی و ارائه استراتژی های مناسب در راستای بهبود وضعیت این صنایع(مطالعه موردی: استان خراسان رضوی)

صنایع تبدیلی مواد غذایی یکی از مهم ترین بخش های صنعت در تمام کشورهاست که با امنیت غذایی در ارتباط است. با وجود امکانات بالقوه فراوان و تولید انواع محصولات کشاورزی در کشور ایران، عمده واحدهای تولیدکننده صنعت غذایی در سال های اخیر با مشکلات بسیاری روبه رو شده اند. بسیاری از این واحدها به دلیل کار کردن در زیر ظرفیت اسمی و نصب شده خود هزینه سربار فراوانی را تحمل کرده که این امر باعث افزایش قیمت تمام شده محصولات شده و حذف بسیاری از این صنایع در عرصه تولید و رقابت را به دنبال داشته است. مطالعه حاضر به شناسایی عوامل موثر بر استفاده از ظرفیت های تولید صنایع غذایی و آشامیدنی در استان خراسان رضوی و تعیین استراتژی هایی به منظور بهبود وضعیت این صنایع می پردازد. بدین منظور نمونه ای به حجم 130 واحد از صنایع غذایی و آشامیدنی به صورت تصادفی طبقه بندی شده انتخاب و با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری(sem) ارتباط علّی بین این عوامل تحلیل شد و مدل پیشنهادی مورد آزمون قرار گرفت. متغیرهای مورد بررسی شامل نقش دولت، مدیریت، مهارت نیروی کار، هزینه های تولید، واردات محصولات مشابه و سرمایه گذاری انتخاب گردید. نتایج حاصل از مدل پیشنهادی بیانگر کاهش ظرفیت تولید توسط عملکرد دولت، هزینه های تولید و واردات محصولات مشابه می باشد در حالیکه مهارت نیروی کار، سرمایه گذاری و کارایی مدیریت موجب افزایش استفاده از ظرفیت های تولید می شوند. در گام بعدی از تجزیه و تحلیل swot و تلفیق آن با فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) و فرآیند تحلیل شبکه ای (anp)، برای تعیین عوامل درونی و بیرونی این صنعت، تدوین استراتژی ها، تعیین ضرایب اهمیت و انتخاب بهترین استراتژی استفاده شد. بر اساس نتیجه حاصل از مرحله فوق، استراتژی های 1. تعامل نظام مند با دستگاه های قانون گذار در زمینه صادرات، سرمایه گذاری و رفع موانع تولید 2. سرمایه گذاری در راستای نوسازی دستگاه ها و ماشین آلات صنایع غذایی و 3. توسعه و تنوع بخشی بازارهای هدف صادراتی و ایجاد برندهای صادراتی برای محصولات بعنوان اصلیترین استراتژی های این صنعت مشخص شده است. در انتها با توجه به مجموع نتایج حاصل از مدل های مورد استفاده در مطالعه، در راستای بهبود وضعیت صنایع غذایی و آشامیدنی استان خراسان رضوی پیشنهاداتی ارائه شد.